| Pszczoła |
 |
| Systematyka |
| Domena |
eukarionty |
| Królestwo |
zwierzęta |
| Typ |
stawonogi |
| Podtyp |
tchawkodyszne |
| Gromada |
owady |
| Rząd |
błonkoskrzydłe
|
| Podrząd |
trzonkówki
(grupa żądłówki) |
| Nadrodzina |
pszczoły
(sekcja Apiformes
Anthophila) |
| Rodzina |
Apidae (pszczołowate właściwe)
|
| Podrodzina |
Apinae (pszczoły rojne) |
| Plemię |
Apini (pszczoły żądlące) |
| Rodzaj |
Apis (pszczoła)
|
| Nazwa systematyczna |
| Apis |
| :) |
| :) |
Pszczoła (Apis) – rodzaj z rodziny pszczołowatych właściwych (Apidae).
Przedstawiciele pszczoły mają długość ciała od 7-8 mm do 16-18 mm. Ubarwienie o różnej intensywności - od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwonopomarańczowego. Skrzydła ich mają specyficzne użyłkowanie. Wyróżniają się charakterystycznym kształtem pólka radialnego na przednim skrzydle - ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe.
Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach. Budują one z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wychowu czerwiu i przechowywania pokarmu. Osobniki dorosłe i larwy odżywiają się nektarem, spadzią oraz pyłkiem kwiatowym. Zakładają duże kolonie (rodziny pszczele), zależnie od gatunku liczące od kilku do 20-80 tysięcy osobników. Życie rodzin jest koordynowane za pośrednictwem feromonów, regularnych zmian aktywności gruczołów, porozumiewania się za pomocą tańców i wydawania dźwięków. Występuje tu polimorfizm i polietyzm wiekowy. Doskonale wypracowały sposób regulacji temperatury w gnieździe, co pozwala rodzinom pszczelim na uniezależnienie się w dużej mierze od warunków zewnętrznych, dzięki czemu w klimacie chłodnym mogą przeżyć długie i surowe zimy całe kolonie, a nie tylko pojedyncze osobniki w stanie hibernacji, jak np. u trzmieli.
Rodzaj pszczoła (Apis) obejmuje cztery gatunki:
- Apis cerana Fabr. – pszczoła wschodnia
- Apis dorsata Fabr. – pszczoła olbrzymia
- Apis florea Fabr. – pszczoła karłowata
- Apis mellifica L., syn. Apis mellifera L. – pszczoła miodna
Żyją one obecnie dziko na terenie Azji, Afryki i Ameryki Południowej, a pszczoła miodna i pszczoła wschodnia zostały udomowione.
Pszczoła zbierająca pyłek
Wszystkie gatunki pszczół należące do plemienia Apini (i rodzaju Apis) wytwarzają miód. Gatunkiem najbardziej ekspansywnym jest pszczoła miodna żyjąca w Europie, gdzie została udomowiona, a także w Afryce, Ameryce, Australii i Nowej Zelandii, do których to miejsc została sprowadzona. Pozostałe trzy gatunki pszczół miodnych to gatunki azjatyckie. Pszczoła żądli tylko raz, potem umiera.
Jednymi z największych naturalnych wrogów pszczoły są szerszenie (Vespa). Potrafią atakować całą gromadą siedliska tych owadów, niszcząc gniazdo i zjadając larwy. Początkowo wysyłają zwiadowcę, który ma za zadanie zlokalizować gniazdo. Pszczoły potrafią jednak bronić się przed tymi drapieżcami. Otaczają szerszenia, który przybywa do kolonii, tworząc zwartą kulę, złożoną z żywych organizmów. Napastnik znajdujący się w środku ginie, po 10 minutach, na skutek przegrzania, ponieważ maksymalna temperatura, jaką może wytrzymać to 46°C, natomiast pszczoły przetrzymują ponad 47°C. W 2009 roku odkryto, że związek z tym procesem ma również dwutlenek węgla wytwarzany przez pszczoły[1].
Wymieranie pszczół
W ostatnim czasie obserwuje się zwiększone wymieranie pszczół, głównie na terenie USA i Europy Zachodniej (CCD[2]). Prawdopodobną przyczyną wymierania jest stosowanie pestycydów w czasie kwitnięcia roślin. Badania prowadzone na dużą skalę w USA wskazują, że CCD może być powiązane z takimi zjawiskami, jak [3]:
- ponowne pojawianie się patogenów
- kombinacja różnego rodzaju stresów przyczyniających się do większej podatności na patogeny
- pojawianie się w środowisku środków chemicznych (np. neonikotynoidów) powodujących obniżenie odporności pszczół na działanie patogenów
- nadmierna eksploatacja owadów w uprzemysłowionych pasiekach, na skutek której pszczoły szukają innego środowiska do życia[4]
- zmiany w środowisku naturalnym powodujące zmniejszenie ilości roślin stanowiących pożytek dla pszczół, co spowodowane jest m.in. intensyfikacją rolnictwa np. w krajach Unii Europejskiej
